Herkese göre, bir başka Küba

Son aylarda Küba'yla ilgili haberler daha bir dikkatle dinleniyor. Çünkü değişim çığlıkları atan yayınlar kendilerine malzeme bulmakta zorlanmıyor. Malzeme bolluğunun içinde alt metin olarak, reel sosyalizmi çözen muz ve çikolata gibi Küba sosyalizmini de cep telefonunun çözeceği anlatılıyor. Herkesin aklında belki de aynı soru dolaşıyor: Sosyalizm, son kalesini de mi kaybedecek? Ya da dünyanın gidişatına direnen bu küçük ülke, bu kaçınılmaz gidişata ne zaman teslim olacak? Sorular ve yanıtlar çoğaldıkça herkes kendisine uygun bir Küba bulabiliyor. Ama en çok çözülmekte olan bir Küba kabul görüyor. Haber ajansları bu aralar sıkı çalışıyor! Sonu gelmeyecek bir oyun gibi, her sosyalist kalkışma için bir Stalin yaratılmaya çalışıyor. Ne de olsa Stalin'den, Fidel'den, Chavez'den bir Stalin hayaleti yaratmak, haber ajanslarının soğuk savaş yıllarında ustalaştığı bir yetenek.

Eşitlik ve özgürlük isteyen herkesin hayalini hayatının bir kesitinde sosyalist bir ülkeyi görmek süsler. Umutlarının karşılığını bulacaktır sanki. Ancak beklentiler büyüdükçe küçülür gerçek. Çünkü söz konusu olan her gün yeniden ve yeniden üretilmesi gereken zorlu ve keyifli bir mücadeledir. Yine de beklentiler gerçeği görmede belirleyicidir. Örneğin gittiği her ülke Nazım Hikmet'e yeni şiirler yazdırıken Walter Benjamin Moskova'da aradığının karşılığını bulamamıştır, beklentileri sanki hiçbir zaman bulunmayacak yitik bir ülke gibidir, bir ütopya. Zaten "Moskova buz gibidir ve kaldırımlarda yürümek bile bir ıstırap" vercidir. Sanki Berlin güllük gülistanlık! Biz de en mutlu günümüzü geride bıraktığımız gibi dünyanın öbür ucuna gidip olan biteni yerinde görmeyi tercih ettik. Daha uzun süre kendinden bahsettirecek olan sosyalist Küba'yı, on yıllardır ABD'nin burnunun dibinde direnen Küba'yı 13-29 Mayıs arasında içeriden görmeye çalıştık.

Rüzgara Karşı Koşmak: Küba'da Spor

Komünist, 26.08.2005, Sayı: 229

23. Üniversite Oyunları (Universiade) için İzmir’e gelen Küba ekibinden, Ulusal Spor, Beden Eğitimi ve Eğlenme Enstitüsü (Instituto Cubano de Deportes, Educación Física y Recreación - I.N.D.E.R.) Başkanı Osvaldo Vento Montiller ve spor hekimi Dr. Pablo Castillo Diaz’la oyunlar, Küba’da spor ve Latin Amerika üzerine görüştük. Küba oyunlar sırasında, güreşte bir altın ve iki bronz, bayanlar gülle atmada bir bronz, erkekler senkronize 3m tramplenle atlamada bir gümüş, bayanlar tekvandoda bir bronz madalya kazandı.
Montiller: Teşekkür ederiz, gelişmelerden evet biz de sevinçliyiz. Ama henüz süreç devam ediyor ve daha fazla desteğe ihtiyacı var Küba’nın. Ama yol alıyoruz. Oyunlar için her şey güzel olmuş; tesisler, ulaşım, güvenlik, konaklama. Ayrıca çok büyük bir organizasyon, yaklaşık 8000 sporcu katılıyor.

Küba’da psikiyatri hizmetleri

Dünya Psikiyatri Birliği’nin İstanbul’da Temmuz 2006'da düzenlenen Uluslararası Kongresi, dünyanın birçok farklı ülkesinden psikiyatristleri bir araya getirdi. Bu sayede psikiyatristler ülkelerindeki sağlık hizmetleri üzerine görüşmek ve psikiyatri uygulamalarını karşılaştırmak, yeni fikirler öğrenmek şansını da elde ettiler. 

Günümüz dünyasında en ilginç ülkelerden birisi de hiç şüphesiz Küba Sosyalist Cumhuriyeti. Dünyanın neredeyse tamamının siyasal ve ekonomik uygulamalar açısından başka bir yöne gittiği bir dönemde Küba farklı uygulamaları ve bu uygulamalardaki toplumsal ısrarıyla dikkat çekiyor. Hem de ada ülkesi olmanın ve yıllardır büyük ekonomik güçler tarafından aşırı katı bir ekonomik, siyasal ambargo altında olmanın dezavantajlarına rağmen. Bu nedenle dünya genelinde psikiyatri hizmetlerinin daha fazla ilaç tedavisine dayandığı, ilaç tedavisi maliyetinin giderek arttığı bir dönemde ambargo altındaki Küba’nın psikiyatri hizmetlerimi kongre katılımcılarından çocuk ve ergen psikiyatristi Dr. Tania Adriana Peon Valdés ile görüştük.

*

Sayın Dr. Valdés, Küba’daki psikiyatri hizmetleri hakkında bilgi verebilir misiniz?
Ülkemizdeki psikiyatri hizmetlerini anlayabilmek için genel sağlık hizmetlerinden bahsetmem gerekiyor; çünkü psikiyatri hizmetleri sağlık hizmetleri örgütlenmesinin bir parçası. Psikiyatri hizmetleri de varolan güçlü, basamaklı ve ücretsiz kamu sağlık örgütlenmesine paralel olarak yapılanmış durumda. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde toplumun tamamının kapsayan aile hekimliği uygulaması bulunmaktadır. Her hekim 150 kişinin bireysel ve toplumsal sağlığından, sağlık ve beden kültürü eğitiminden ve o bölgenin çevre sağlığından sorumludur; aile hekimlerimiz hizmet verdikleri toplumla tıpkı bir aile üyesi gibi iç içedirler. İlk olarak hastalara ve sağlıklı insanlara yönelik hizmetlerin sorunluluğu bu hekimlerdedir.

Ama aile hekimleri yine bir birinci basamak örgütlenmesi olan Akıl Sağlığı Toplum Merkezi ile birlikte hizmet verirler. Bir bölgedeki 8-10 aile hekimi grubu, o bölgedeki bir merkeze bağlıdır ve her bir merkezde bir psikiyatri uzmanı bulunur. Böylece toplum içinde tüm hastalara ve sağlıklı insanlara yönelik geliştirici, gözlem, koruyucu, erken tanı koyan, tedavi edici ve rehabilitasyon hizmetleri sağlanmış olur. Tüm bu hizmetlerden herkes ücretsiz olarak yararlanabilir.