Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu (FDA) geçtiğimiz günlerde çok konuşulan yeni bir antidepresana onay verdi: Esketamin. İlaç, kullanım şekli ve etki mekanizmasıyla diğer antidepresanlardan ayrılıyor. Aslında ameliyatlarda kullanılan bir anestezi ilacı olan Esketamin, depresyon belirtilerini ve intihar düşüncelerini saatler içinde ortadan kaldırıyor. Ancak kötüye kullanılma riski de bulunuyor. Hızla piyasaya sürülmesi beklenen ilacın etkileri tartışma yarattı.
Psikiyatri ve sinirbilim çevrelerinde tartışma yaratan ilacın yakın zamanda piyasaya sürülmesi bekleniyor. Esketamin, depresyon tedavisinde yaygın biçimde kullanılan diğer ilaçlardan ayrılıyor ve belirli bir tür hasta grubunda “çığır açıcı” etkilere sahip olabileceği öne sürülüyor.
Antidepresan ilaçlar beyinde, sinir hücreleri üstünde bulunan çeşitli küçük bölgelere bağlanarak etkide bulunuyor. Bağlandıkları küçük bölgeler sayesinde serotonin, dopamin ya da noradrenalin gibi sinir hücreleri arası iletimi sağlayan maddelerin işlevini arttırıyor. Esketamin ise bugüne kadar depresyon tedavisinde hiç yeri olmayan bir başka molekül üzerinden etkide bulunuyor: Glutamat.
Glutamat, beyinde sinir hücrelerini uyaran, işlevlerini arttıran temel molekül. Daha çok epilepsi tedavisinde yeri olan glutamatın esketamin ile bloke edilmesi ise saatler içinde ortaya çıkan antidepresan bir etkiye neden oluyor. 10 yıl kadar önce fark edilen bu etki psikiyatri dünyasında hem heyecan yaratmış hem de çeşitli tartışmaları beraberinde getirmişti. Çünkü tedaviye dirençli depresyon olarak bilinen, özellikle antidepresan kullanımıyla sonuç alınamayan hasta grupları için ilacın etkili olabileceği iddia ediliyor. Depresyon hastalarının yaklaşık üçte birinin ise çeşitli derecelerde tedaviye dirençli olduğu bildiriliyor.
